In de serie REFRESHMENT TALKS nemen we je mee met onze ervaringen binnen de Non Executive Search.
Deze keer een column over de top van organisaties en duurzaam handelen – door Board Refreshment collega Inge Scholman:
Wij zeggen regelmatig ‘challenge vandaag met het perspectief van morgen’ maar wat bedoelen we er eigenlijk mee?
Er wordt verwacht van het bestuur en de raad van commissarissen dat ze ‘duurzaam handelen door zich te richten op de creatie van waarde op de lange termijn waarbij de belangen van stakeholders zorgvuldig worden afgewogen’. Wat dit precies in de praktijk betekent en hoe je dit in de praktijk inricht lijkt een redelijk grijs gebied. Wij vertalen het naar het voeren van een continue interne discussie met een scherp oog, vanuit verschillende perspectieven, voor wat besluiten betekenen voor de maatschappij, nu en op lange termijn, oftewel; challenge vandaag met het perspectief van morgen. En dat is makkelijker gezegd dan gedaan…
Hoe het mis kan gaan
Een goed voorbeeld van waar het misging en de interne discussie ontbrak, blijft de Sjoemeldieselaffaire. Misschien alweer in ons achterhoofd verdwenen dus een korte samenvatting: Met sjoemelsoftware wist de Duitse autofabrikant Volkswagen jarenlang fraude te plegen tijdens de emissietesten en hiermee de consument, de investeerders, de overheid en de maatschappij voor de gek te houden. Het doel van Volkswagen: de grootste autofabrikant ter wereld worden. De gevolgen van deze ambitie en het meeliften op de aandacht voor duurzaamheid: de gezondheid van haar eigen klanten, haar eigen werknemers en de maatschappij op het spel gezet. Dit klinkt gechargeerd maar het is helaas wel realiteit. Een verhaal van weinig interne discussie, een verhaal van gebrek aan tegenspraak over de gevolgen van besluiten en een verhaal van veel verliezers.
De top en besluitvorming
Jarenlang dachten investeerders dat ze investeerde in relatief duurzame auto’s, verlaagde de overheid de bijtelling om het rijden van deze auto’s te stimuleren, werden consumenten met reclamespotjes overtuigd van de duurzaamheid van Volkswagen. Pure greenwashing. Duurzaam handelen staat niet bij een stuk beleid dat uitgebreid uitgelicht kan worden op de website. Duurzaam handelen en daarmee ook je lange termijn waarde creatie als organisatie gaat juist over besluitvorming en de top. Het is de top die uiteindelijk kiest voor een sjoemelsoftware, voor het achterhouden van informatie en voor een cultuur waarin dit kan. Begrijp mij niet verkeerd: we leven in een vrij land, en een relatief vrij Europa, waar elke organisatie zelf zorgt voor haar waarde creatie. Het blijft alleen bijzonder wanneer wij als maatschappij de ‘kosten’ moeten dragen voor deze waarde creatie. In zo’n geval van Volkswagen kun je jezelf afvragen of het eigenlijk niet alleen maar heeft geleid tot waarde destructie. En de top van Volkswagen is helaas niet de enige organisatie waar je vragen kunt stellen over het duurzaam handelen en maatschappelijke verantwoordelijkheid. Nog elke dag zien we nieuwe voorbeelden.
Hoe dan wel?
Het is belangrijk dat de top, en dan met name de Raad van Commissarissen haar maatschappelijke bij wet vastgelegde rol oppakt. Dat de RvC die discussie over de betekenis van lange termijn waarde creatie onderling en met de organisatie verkent en voert. Dat niet alleen de consument wordt overtuigd van de duurzame bedoelingen en maatschappelijk belang van de organisatie maar dat er een RvC toezicht houdt op de creatie van waarde op lange termijn door het bestuur. Het vraagt ruimte voor verschillende perspectieven, het vraagt ruimte voor vragen die schuren en het vraagt ruimte voor een continue interne discussie met een scherp oog voor wat besluiten betekenen voor de maatschappij, nu en op lange termijn. Door in de top duurzaam te handelen kunnen organisaties bewust kiezen om echt waarde te creëren; waarde die ook door volgende generaties als waarde creatie in plaats van destructie kan worden beschouwd.
